Kadın Doğum ve Üreme Sağlığı/ Tüp Bebek
Tüp Bebek Tedavisi
Anne olma heyecanınızı sizinle paylaşıyoruz. Tedavinizin eksiksiz ve başarılı bir şekilde tamamlanması için Medistate Kavacık Hastanesi Tüp Bebek Ünitesi olarak hep yanınızda olacağız. Bu süreçte doktorunuz her an yanınızda olacak ve aklınıza takılan her soruya cevap verecektir. Çıktığınız yol zor ve stresli olabilir. İşte bu yüzden nelerle karşılaşabileceğinizi anlatan bu broşürü hazırladık. Okumanızı tavsiye ederiz.
Tüp bebek uygulaması 3 aşamadan oluşur;
- Yumurtalıkların uyarılması
- Yumurta toplanması ve döllenme
- Embriyo transferi
İlk Adım; Yumurtalıkların Uyarılması,
Yumurtalar, içi sıvı dolu folikül keseciklerin içinde gelişir. Bu foliküllerden büyümelerine orantılı olarak E2 hormonu salgılanır. Foliküllerin gelişimi ve sayısı vajinal ultrason(USG) ile izlenir. USG ile birlikte kandaki estrojen hormonuna (E2) bakılarak yumurtaların kalitesi ve olgunluğu hakkında fikir edinilir. Tedavide uygulanacak protokol ve kullanılacak ilacın tipi ve dozuna, hastanın klinik ve laboratuvar verilerine göre karar verilir. Yumurtalıkların uyarlamasına başlandıktan sonra belirli aralıklarla ultrason ve hormon kontrolleri için çağırılabilirsiniz (Tedavi sırasında 3-4 kez).
Kanda E2 ölçümünün sonucu ve ilaç dozajları size kliniğiniz tarafından bildirilecektir. Ultrason ile görüloen folikül sayısı kadar yumurta çıkmayabilir. Genelde çapı 14 mm’in üzerinde olan foliküllerden olgun yumurta çıkar. Ultrason takipleri sırasında değerlendirilen bir diğer faktör de; rahim içini döşeyen ve endometrium adı verilen tabakanın yapısı ve kalınlığıdır. Endometrium embriyonun yuvalanması ve gebelik oluşumunda büyük önem arz eder.
Foliküllerin gelişim dönemi ortalama 9-10 gün olup, bu süreç daha kısa veya daha uzun da olabilir. Foliküllerin boyutu belli bir büyüklüğe ulaştıktan sonra yumurtaları olgunlaştırıcı son iğne (HCG) yapılır ki; buna halk arasında çatlatma iğnesi denir. Aslında amaç foliküller çatlamadan yumurtaları belli bir olgunluk aşamasında toplamaktır. İğne yapıldıktan ortalama 36 saat sonra yumurta toplama işlemi gerçekleştirilir. Bu işlem sırasında anestezi verilir ve hasta hiçbir acı duymaz.
Yumurtaların Toplanması
Yumurta toplama işlemi anestezi altında yapılacağından en az 6 saat öncesinden itibaren ağızdan katı ve sıvı alımı yapılmaz. Yumurta toplama işlemi yaklaşık 5-15 dakika sürer. Vajinal ultrason eşliğinde ince bir iğnenin yumurtalıklara sokularak, içlerinde yumurta bulunan foliküllerin boşaltılması esasına dayanır. İşlem bittikten 2 saat sonra hastaneden ayrılabilirsiniz. Hastaneden ayrılmadan önce hemşirelerimiz size bundan sonra neler yapmanız gerektiği ve kullanacağınız ilaçlar hakkında bilgi vereceklerdir.
Yumurta toplama işlemi ile eş zamanlı olarak eşiniz de sperm verecektir. Erkekte azospermi (menide sperm bulunmaması) varlığı, verilen örnekteki spermin çok kötü olduğu durumlar ve örnek verememe durumlarında, testislerden cerrahi yöntemlerle sperm arama işlemi yumurta toplama işlemi günü ya da daha önce yapılacaktır. Cerrahi işlemin daha önce yapıldığı durumlarda elde edilen testis dokusu dondurulur ve mikroenjeksiyon işleminin yapılacağı gün çözülür. Yumurtaların hepsi mikroenjeksiyon işlemine uygun olmayabilir. Döllenen yumurta sayısı ile ilgili bilgiyi ertesi gün embriyolaglarımız size vereceklerdir. Döllenen yumurtaların sayısı ve oluşan embriyoların kalitesine göre transfer günü belirlenecektir.
Sperm Verme
Yumurta toplama işlemi sırasında erkekten de sperm alınacaktır. Sperm vermek için gerekli olan uyarılar ve dikkat edilecek hususları embriyolaglarımız size anlatacaktır. Sperm örneğinin bu iş için özel olarak hazırlanmış odamızda verilmesi gerekir. Örnek verme konusunda sıkıntı yaşayan hastalarımız bu durumu önceden doktoru ile paylaşmalıdır.
Yumurta ve Spermin Birleştirilmesi
Klasik tüp bebek yöntemi: Bu yöntem IVF dünyasında kullanılan ilk yöntemdir. Bu yöntemde, her bir yumurtanın etrafına 50.000 – 100.000 sperm bırakılarak bunlardan birinin yumurtayı döllemesi beklenir. Bu yöntem için sperm sayı ve kalitesinin iyi olması gerekir.
Mikroenjeksiyon: Günümüzde yaygın olarak kullanılan yöntemdir. Özellikle erkek faktörlerinde tek seçenektir. Mikroskop altında özel pipetler yardımı ile her yumurtaya bir sperm enjekte edilir. Döllenme oranı bu yöntemde daha yüksektir.
Döllenme
Mikroenjeksiyon işleminden ortalama 16-18 saat sonra (işlemden 1 gün sonra) spermin yumurtayı dölleyip döllemediğine bakılır. İstisnalar hariç bugün transfer yapılmaz. Döllenmiş yumurtalar tekrar kültür ortamına konulur ve ileri aşamalara ulaşması beklenir.
Embriyo Transferi
Embriyo transferinin hangi gün yapılacağına oluşan embriyoların sayı ve kalitesi ile hastanın varsa daha önceki tedavilerindeki bilgilere göre krar verilir. Oluşan embriyolar bir katarer yardımıyla rahim ağzından nazikçe geçilerek rahim içerisine verilir. Embriyo transferi ağrılı bir işlem değildir ve anestezi gerektirmez. Transfer sırasında rahim içine yerleştirilecek embriyoların bırakılacağı bölgeyi ultrasonda görebilmek için idrar kesenizin dolu olması önerilir. Bilimsel açıdan transferden sonra hastanedeki 2 saat yatak istirahati gebelik başarısı açısından yeterilidir. Transfer edilecek embriyo sayısına kadının yaşı ve deneme sayısına göre karar verilir. Transfer yapıldıktan sonra yeterli sayı ve kalitede embriyo kalmışsa ailenin onayı ile bu embriyolar dondurulabilir. Embriyo dondurmanın iki avantajı vardır. Eğer tedavide gebelik oluşmazsa sonraki denemede pahalı iğneleri kullanıp, yumurta toplama operasyonuna gerek kalmadan ve çok daha ekonomik bir fiyata kalan embriyolar verilebilir ya da gebelik ve doğumun gerçekleştiği durumlarda ikinci çocuk isteği durumlarında bu embriyolar kullanılabilir.
Gebelik Testi
Embriyo transferinden 12 gün sonra kanda gebelik testi (Beta-hCG) yapılarak gebelik olup olmadığı anlaşılır. Testin pozitif olduğu durumlarda, test iki gün sonra tekrarlanır. İlk değerin, iki gün içerisinde yaklaşık iki kat yükse3lmesi beklenir. Hastanın adet görmesi gebelik oluşmadığı anlamına gelmez. Transferden 3 hafta sonra ultrasonda gebelik kesesi görülebilir.
Tedavide Başarı
Tüp bebek tedavisi hiçbir zaman yüzde yüz sonuç verecek bir yöntem değildir. Başarıyı belirleyen en önemli faktörlerden biri kadın yaşıdır. Bu nedenle tüp bebek tedavisine karar verildikten sonra zaman kaybetmeden tedavi yapılmalıdır. Sigara içimi hem kadın hem de erkekte başarıyı azaltan çok önemli bir etkendir. Erkeğin iş yerinde kimyasal ve toksik maddeler varsa ve ortam ısısı yüksek fabrika veya fırın gibi yerlerde çalışıyorsa sperm sayı ile kalitesi negatif olarak etkilenebilir. Kadının ailesinde erken menopoz varlığı, kadında Hashimoto tiroid hastalığı, yumurtalıkları ilgilendiren geçirilmiş operasyon öyküsü ve endometriosis hastalığı gibi durumlarda kadında yumurta sayısı kendi yaş grubuna göre daha az oranda bulunabilmektedir. Tedavide sonucun negatif olduğu durumlarda hiçbir zaman umtsuzluğa kapılmamak gerekir. Kadında yumurta, erkekte sperm olduğu sürece her zaman gebelik şansı vardır.
Merkezimizdeki Hizmetlerimiz
Kadının araştırılması
- İlk görüşme ve muayene (Transvajinal ultarsongrafi)
- Hormon testleri, mikrobiyolojik ve serolojik testler
- Gereken olgularda rahim filmi (HSG), Histekroskopi ve Laparoskopi
- Kromozom analizi (gerektiğinde)
Erkeğin Araştırılması
- Ürüolog tarafından değerlendirme (Gereken olgularda laboratuvar ve radyolojik tetkikler)
- Yıkamalı sperm testi
- Spermlerde yapısal bozuklukların araştırılması (DNA hasar araştırılması)
- Kromozom analizi (gerektiğinde)
Üreme Sağlığı Check-up Programı
Henüz çocuk doğurmaya karar vermemiş ama üreme kapasitelerini merak eden çiftlerde temel testler ve klinik değerlendirmeyi birlikte sunan paket program.
Aşılama (İntrauterin İnseminasyon)
Eskiden açıklanamayan kısırlık olgularında tüp bebek öncesi yaygın olarak kullanılırken, bugün daha çok hafif erkek faktörü tanısı almış olgularda kullanılmaktadır. Ağızdan hap veya iğne ile folikül gelişimi sağlanır, folikül belli bir büyüklüğe geldikten sonra çatlatma iğnesi yapılır. İğneden 36 saat sonra erkekten alınan ve hazırlanan spermler kateter yardımı ile rahim içine verilir. Bu yöntemde literatürdeki ortalama başarı şansı %10-15 arasındadır.
Sperm Chip
Aşılama ve tüp bebekte DNA yapısı en ideal olan spermi seçmek için kullanılan filtreleme yöntemidir.
Assisted Hatching (Yardımcı Yuvalama)
Gereken olgularda gebelik şansını artırmak için embriyo zarının LASER ile inceltilmesi tekniğidir.
IVM (İn Vitro Maturation)
İlaçsız veya minimal yumurta geliştirici ilaç kullanılarak, yumurtaların erken dönemde toplanıp laboratuvar şartlarında olgunlaştırılması esasına dayanan tüp bebek yöntemidir.
PGS/PGD (Preimplantation GEnetic Screening/Diagnosis)
Çiftlerden birinde veya her ikisinde genetik bozukluk olması, tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı, tekrarlayan gebelik kaybı gibi klinik durumlarda 3.gün embriyodan 1-2 hücre alınıp genetik taramasının yapılarak sağlıklı embriyonun 5. Gün blastosist evresinde rahim içine verilmesi yöntemidir. Yeni gelişen teknolojik yöntemlerle 5.gün embriyodan da tüm genetik araştırma yapılabilmekte ama bu yöntemde transfer 1 sonraki ay yapılmaktadır.
Dondurma İşlemleri
Transferden sonra yeterli sayıda ve kalitede embriyo kalmnışsa bunlar doldurabilmektedir. Ayrıca tüp bebek yönetmeliğinde yapılan değişiklikle evli veya bekar kişilerde gereken klinik durumlarda (kadın ve erkekte istenilen sayıda çocuk sahibi olmadan kemoterapi yapılması gerekliliği, azalmış yumurtalık rezervi, gonadların (testis veya yumurtalık) cerrahi olarak çıkarılması gerekliliği gibi durumlar) kadınlarda yumurtalar, erkeklerde sperm ve testis dokusu dondurulabilmektedir.
Cerrahi Yöntemlerle Sperm Elde Edilmesi
(TESE, TESA, PESA, MESA)
Verilen örnekte sperm yoksa veya çok kötü ve yapısal hasar varsa, daha önce kötü sperm ile normal yoldan yapılmış başarısız tüp bebek öyküsü olan hastalarda kullanılan ve cerrahi olarak testislerden sperm ve doku elde edilmesini sağlayan tekniklerdir.
Özellikle mikroskop eşliğinde yapılan mikro TESE yönteminde çok zor vakalarda bile sperm elde etme şansı bulunmaktadır.
Hastanemizin SGK ile anlaşması olup tüp bebek raporu geçerlidir.
Bölüm Doktorları
Videolar
