Periferik Sinir ve Kas Hastalıkları

EMG

EMG, elektromiyografi teriminin kısaltılmış adıdır. Vücudumuzdaki sinir ve kasların elektriksel yöntemle izlenmesidir. Hastayı fazla rahatsız etmeyecek şiddette uyarı akımı kullanılarak, sinirlerin elektrik iletme fonksiyonları ve kasların da bu uyarı deşarjı ile ortaya çıkardıkları potansiyeller ölçülür.

Neden istenir?

Sıklıkla bel ve boyun fıtıklarının, uç sinirlerin belli noktalarda sıkışmasının neden olduğu ağrılı durumlarda ve his kusurlarında (yanma, karıncalanma, kaşıntı hissi), kol ve bacak güçsüzlüklerinin görüldüğü bazı durumlarda, sınırlı veya yaygın kas erimelerinde sinir ve kasların ne kadar zarar gördüğünü ölçmek amacıyla kullanılır.

EMG hangi durumda gereklidir?

1. Sinirlerin fonksiyonlarını bozan hastalıkların teşhisi (G. Barre, paraneoplastik hastalıklar, diabetes m. ve vaskülit gibi hastalıklar)
2. Kas hastalıkları
3. Bel ve boyundaki sinir kökü basıları (Bel ve boyun fıtıklaşmaları)
4. Tuzak nöropatileri (Karpal tünel, kübital tünel, tarsal tünel)
5. Motor Nöron Hastalığı
6. Miyastenya gravis
7. Sinir kesileri

EMG çekim süresi

EMG incelemesi, süresi değişebilmekle birlikte yaklaşık 30 dakika ile 2 saat arasında sürebilen bir incelemedir.

EMG ÇEKİMİNE GELİRKEN NELERE DİKKAT ETMELİSİNİZ?

• Aç olmanız gerekmez (Tok olmanız tercih edilir).
• Düzenli olarak kullanmakta olduğunuz ilaçlar varsa bunları almanızda sakınca yoktur. Ancak kan sulandırıcı olarak coumadin alıyorsanız, kan pıhtılaşması ile ilgili bozukluğunuz varsa bunu tetkik öncesinde mutlaka hekiminize bildiriniz.
• Giyeceğiniz kıyafetin gerektiğinde üst kısmı omuzlara, alt kısmı kalçaya kadar sıyrılabilecek bollukta olmalıdır. Bu nedenle rahat bir giysi giymeniz incelememizi kolaylaştıracaktır. Mümkünse üzerinizde herhangi bir ziynet eşyası bulundurmayınız. Krem, yağlı losyon kullanılmaması gerekir.
• Tetkik sırasında cep telefonunuzu kendinizden uzak bir alanda ve kapalı tutunuz.
• Kalp pili taşıyorsanız inceleme öncesi hekiminize mutlaka belirtiniz.
• Hepatit B, Hepatit C ve AIDS gibi bulaşıcı hastalıklardan herhangi birine sahipseniz, diabetes m. ve yüksek tansiyon gibi hastalıklarınız varsa, mutlaka tetkiki yapacak hekime belirtiniz.

UYANDIRILMIŞ POTANSİYELLER

Gözlerin standart ışık uyarısı ile uyarılarak kayıtlanan potansiyeller “görsel uyandırılmış potansiyel (visual evoked potential,VEP )’’, Periferik sinirlerin uyarılması ile kayıtlanan potansiyellere “somatosensoryel uyarılmış potansiyel” (somatosensory evoked potential, SEP), ses uyarısı verilerek kayıtlanan potansiyellere “beyinsapı işitsel uyandırılmış potansiyeli” (brainstem auditory evoked potential, BAEP ya da brainstem auditory evoked response audimetry, BERA ) olarak adlandırılır.

Görsel uyandırılmış potansiyel (VEP) incelemesinde göze bilgisayar ile kontrol edilen bir ekran ya da özel ışık kaynakları aracılığı ile belirli standartlarda ışık uyarısı verilir. Beyin sapı işitsel uyandırılmış potansiyel (BAEP) incelemesinde ses şiddeti kontrol edilebilen bir kulaklık ile kulağa belirli standartlarda ses uyarısı verilir. Somatosensoryel uyandırılmış potansiyel incelemelerinde kol ve bacaklardaki sinirler ya da derinin belirli bir bölgesi düşük şiddetteki bir elektrik uyarısı ile uyarılır. Bu incelemelerde duyu organlarına verilen uyarılar duysal sinirler ile merkezi sinir sistemine iletilirler. Bu sinyaller ileti yolları üzerinde ve merkezi sinir sisteminin ilgili yerlerine yakın cilt bölgelerine volum kondüksiyonu ile iletilirler ve çok düşük voltajlı (hemen her zaman mikrovolt düzeyinde) biyoelektriksel sinyaller oluştururlar. Bu sinyaller ilgili alanlarından özel elektrodlarla kaydedilir. Kayıtlanan sinyal ölçülerek değerlendirilir.

GÖRSEL UYANDIRILMIŞ POTANSİYELLER ( VEP )

Dış ortamdan aldığımız görüntüleri oluşturan ışık uyarısı görme yollarını takip ederek beynin arka kısmındaki görme alanına ulaşır. Göze verilen ışık uyarıları beynin arka kısmındaki görme alanına uyan saçlı deri bölgesine yerleştirilen elektrotlar ile kaydedilir. Göze verilen uyarının görme alanına erişme zamanı ölçülür. Görme alanından potansiyellerin kaydedilememesi veya gecikmiş olarak kaydedilmesi görme yollarında bir etkilenmeyi gösterir. VEP görme yollarındaki bu etkilenmeyi araştıran bir incelemedir. Bu tetkik de SEP gibi hastanın klinik ve diğer laboratuvar verileri ile birlikte değerlendirilmelidir.

VEP'in kullanıldığı alanlar:

Görme siniri hastalıkları (Optik Nöropatiler)

1. Görme yollarını etkileyen damarsal hastalıklar ve tümörler
2. Multipl Skleroz (MS)

SOMATOSENSORİYEL UYANDIRILMIŞ POTANSİYELLER

(Somatosensory Evoked Potentials=SEP)

Bu incelemede seçilen bir periferik sinire ya da derinin belirli bir bölgesine ardışık elektrik uyarısı verilir. Bu uyarı periferik sinirin merkeze doğru giden kalın myelinli lifleri ile omuriliğe ve buradan arka kordon lifleri ve medial lemniskus yolu ile beynin duysal merkezine (karşı taraf paryetal kortikal bölgesine) ulaşır.

• SEP kaydı yapılırken el ve ayaklardaki çevresel sinirler uyarılır ve kafa üzerindeki saçlı deride el ve ayağa uyan alanlara yapıştırılan elektrotlar ile bu potansiyeller kaydedilir. Duysal yollarda bir etkilenme varsa bu potansiyeller kaybolur veya gidiş zamanları gecikir. Travmatik olmayan, iyi tolere edilen tehlikesiz bir testtir. Kendisi tek başına tanı koydurucu olmamakla birlikte hasta kliniği ve diğer testlerle birlikte kullanılarak tanıyı desteklemesi amaçlanır. Kullanım alanları;

1. Çevresel sinir sistemi hastalıkları
2. Çevresel sinir kesileri
3. Omurilik yaralanmaları
4. Omurilik hastalıkları ve tümörleri
5. Skolyoz
6. Multipl Skleroz (MS)

• SEP incelemesinde uyandırılmış potansiyellerin kaybolması, ortaya çıkış sürelerinde gecikme ya da amplitüd azalması patolojiyi gösterir.

UYANDIRILMIŞ POTANSİYEL İNCELEMELERİ ÖNCESİNDE NELERE DİKKAT ETMELİSİNİZ?

• Uyandırılmış potansiyel incelemeleri teknik olarak EMG incelemesine benzer. UP incelemesi uzun zaman gerektiren hassas bir inceleme olduğundan acil durumlar dışında genellikle hasta ve hekim için uygun zaman belirlenir ve randevu verilerek yapılır. Her UP incelemesi genellikle bir saat ile 2 saat arasında zaman alan bir işlemdir. Birden fazla inceleme yapılacak ise bu süre orantılı olarak artar. İncelemenin planlanandan daha fazla zaman alması, hastanın hareket kısıtlılığı ya da kooperasyon eksikliği nedeniyle nörofizyoloğun incelemeyi planladığı süreden daha uzun sürede sonuçlandırması sık karşılaşılan durumlardır. Bu nedenle size verilen randevu saatinden daha uzun süre beklemeniz gerekebilir. Size yapılacak incelemenin de 1 -2 saat sürebileceğini dikkate alıp UP laboratuvarında yaklaşık 1,5 ila 2 saat geçirebileceğinizi planlayarak gelmeniz önerilir.
• İncelemeye kolayca çıkarıp giyebileceğiniz, olabildiğince bol giysilerle gelmeniz uygun olur. Yüzük, bilezik, saat gibi takıların incelemeden önce çıkarılması incelemenin rahat yapılabilmesini sağlayacaktır.
• VEP incelemesi yapılırken kırma kusurunu düzelten gözlük ya da lensinizi kullanmanız istenecektir. Bu nedenle incelemeye gelirken gözlük ya da lensinizi yanınızda getiriniz.
• Yapılacak işlemlerde derinizin elektriksel iletkenliği önemli olduğu için cildinize krem ya da benzeri maddelerin sürülmemiş olmasına, cildinizin, yağlı, tozlu olmamasına dikkat etmeniz önerilir. UP incelemesini yapacak nörofizyoloğun incelemeyi planlayabilmesi ve rapor oluşturması için durumunuz ile ilgili bilgilere ihtiyacı olabilir. Bu nedenle doktorunuzun size verdiği UP istek formunu ve durumunuzla ilişkili önceden yapılmış olan incelemelerin raporlarını (radyolojik incelemeler, laboratuvar incelemeleri ve önceki UP incelemelerinin sonuçlarını) yanınızda getiriniz.
• Hepatit, AIDS gibi kan yolu ile bulaşan bir hastalığınız varsa ya da taşıyıcı iseniz, size UP incelemesini yapacak nörofizyoloğunuza inceleme öncesinde durumunuzu bildiriniz.
• Kullanmakta olduğunuz ilaçları yanınızda getirin ya da isimlerini bir kağıda not alınız.
• Pace maker (kalp pili) taşıyorsanız ya da kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsanız, bu durumu incelemeyi yapacak olan nörofizyoloğunuza bildirin. SEP incelemesi sırasında size küçük elektrik uyarıları verilecektir. Bu uyarılar kesinlikle zararsızdır.
• Epilepsi, katarakt, glokom, kalp hastalığı varsa bildirilmelidir.
• Tetkik öncesi aç kalmanız gerekmez. (Tok olmanız tercih edilir.)