Akciğer Kanseri
Akciğer kanseri nedir?
Akciğer kanseri en sık görülen ve ölümcül kanser türlerinin başında gelir. Akciğer kanseri, yapısal olarak normal akciğer dokusundan oluşan hücrelerin ihtiyaç ve kontrol dışı çoğalarak akciğer içinde bir kitle (tümör) oluşturmasıdır. Burada oluşan kitle öncelikle bulunduğu ortamda büyür, daha ileriki aşamalarda ise çevre dokulara veya dolaşım yoluyla uzak organlara yayılarak (karaciğer, kemik, beyin vb. gibi) hasara yol açarlar. Bu yayılmaya metastaz adı verilir.
Akciğer kanseri için risk faktörleri
- Sigara, pipo, nargile veya puro içmek: Sigara içmek akciğer kanseri için en önemli risk faktörüdür. Akciğer kanserine yakalanan 10 erkeğin 9’unda, 10 kadının 8’inde sigara içme öyküsü vardır. Araştırmalar düşük katranlı veya düşük nikotinli sigara içmenin akciğer kanseri riskini azaltmadığını göstermiştir.Ayrıca çalışmalar, sigara içimi kaynaklı akciğer kanseri riskinin, günlük içilen sigara sayısı ve içilen yıl sayısı ile arttığını göstermektedir.
- Sigara dumanına maruz kalmak (pasif içicilik)
- İşyerinde asbest, arsenik, krom, berilyum, nikel, kurum veya katrana maruz kalmak
- Herhangi bir nedenle yoğun radyasyona maruz kalmak
- Hava kirliliğinin olduğu yerde yaşamak
- Ailede akciğer kanseri öyküsü
Bütün bu faktörler ile birlikte sigara içmek, akciğer kanserine yakalanma olasılığını arttırır.
Akciğer kanserinin küçükken ve yayılmadan önce, erken bir evrede tespit edilmesi, başarılı bir şekilde tedavi edilme olasılığını arttırır. Ancak genellikle akciğer kanseri belirtileri, hastalık ileri bir evreye gelene kadar ortaya çıkmaz. Akciğer kanseri bazı belirtiler gösterse bile, enfeksiyon ya da sigaradan kaynaklanan etkiler olarak düşünüldüğü için atlanır ve tanı gecikir.
Akciğer kanserinin belirtileri nelerdir?
Akciğer kanseri herhangi bir belirti veya semptoma neden olmayabilir ve başka bir rahatsızlık ya da durum için çekilen akciğer grafisinde görülebilir. Aşağıda sıralanan belirti ve semptomlar akciğer kanseri veya başka bir durumdan kaynaklanıyor olabilir.
Bunlardan herhangi birine sahipseniz doktorunuza danışmalısınız.
- Göğüste ağrı
- Geçmeyen ya da zamanla daha da kötüleşen öksürük
- Zor nefes alma
- Hırıltı
- Balgamda kan
- Tekrarlayan bronşit veya zatürre
- Ses kısıklığı
- İştah kaybı
- Sebepsiz kilo kaybı.
- Yoğun yorgunluk hissi
- Yutma problemi
- Yüzde ve/veya boyun damarlarında şişlik.
Akciğer kanserinin tanı yöntemleri nelerdir?
Akciğer kanseri tanı ve evreleme testleri genellikle aynı anda yapılır. Aşağıdaki yöntemler tanı ve evreleme için kullanılır.
- Fizik muayene ve medikal öykü
- Laboratuvar testleri
- Röntgen
- BT taraması (bilgisayarlı tomografi)
- Balgam sitolojisi
- Torasentez
- Biyopsi
Akciğer kanserinin aşamaları (Evreleme) nelerdir?
Akciğer kanseri teşhisi konulduktan sonra, kanserin akciğerler içinde mi yoksa vücudun diğer bölümlerine yayıldığını tespit eden sürece evreleme denir. Tedaviyi planlamak için hastalığın evresini bilmek önemlidir. Akciğer kanserini teşhis etmek için kullanılan testlerin bazıları da hastalığın evresini belirlemek için kullanılır.
PET taraması (pozitron emisyon tomografi taraması): Vücuttaki kötü huylu tümör hücrelerini bulma yöntemidir.
Akciğer kanserinin tedavi yöntemleri nelerdir?
Hastalığın tipine, evresine, hastanın genel durumuna göre değişmektedir.
Ameliyat: Akciğer kanseri tipine göre ameliyat ile kanserli dokunun vücuttan tamamen temizlenmesidir. Akciğer kanseri tanısı koyulduğunda öncelikle hastanın ameliyata uygun olup olmadığı değerlendirilir. Akciğer kanserinde kanserin yayılım durumuna göre farklı ameliyatlar uygulanır.Ameliyat sonrasında, bazı hastalara kalan kanser hücrelerini öldürmek için kemoterapi veya radyasyon tedavisi (radyoterapi) gerekli olabilir.
Radyasyon tedavisi (radyoterapi): Kanser hücrelerini öldürmek veya büyümelerini önlemek için yüksek enerjili ışınları kullanan kanser tedavisidir. Radyoterapinin veriliş şekli tedavi edilen kanserin tipine ve evresine bağlıdır.
Kemoterapi: Kemoterapi, kanser hücrelerinin büyümesini durdurmak için hücreleri öldüren ya da bölünmelerini durduran ilaçları kullanan tedavidir. Kemoterapi ağız yoluyla alınabilir veya damar veya kas içine enjekte edilebilir. İlaçlar kan dolaşımına girer ve böylece vücuttaki kanser hücrelerine ulaşabilir. Kemoterapinin veriliş şekli tedavi edilen kanserin tipine ve evresine bağlıdır.
Hedefe Yönelik Tedavi: Hedefe yönelik tedavi, kanser hücrelerine saldırmak için ilaç veya diğer maddeleri kullanan bir tedavi şeklidir. Genellikle hedefe yönelik tedaviler normal hücrelere kemoterapi veya radyoterapiden daha az zarar verir.
İmmünoterapi: İmmünoterapi, hastanın bağışıklık sistemini kanserle savaşmak için kullanan bir tedavi yöntemidir.
Covid-19 pandemi sürecinde onkoloji hastalarının hekimlerinin uygun gördüğü tedaviye devam etmesi hastalıklarının yanıtı ve kontrolü açısından önemlidir. Akciğer kanserinin en ölümcül kanserlerden biri olması nedeni ile önerilen tedavilerinin ertelenmesi hastalığın ilerlemesini çok hızlandırabilir ve uygulanacak tedavinin yanıtını azaltabilir.