Koroner Anjiyografi

Koroner anjiyografi bir tedavi değil, tanı yöntemidir

Alınan tüm önlemlere, yapılan tüm bilgilendirmelere rağmen kalp hastalıkları dünyada hala ölüm nedenlerinin başında geliyor. Bu hastalıklar aniden ya da belirtilerini önceden göstererek ortaya çıkabiliyor. Kalp damarlarında yaşanan değişimleri gösteren en önemli teşhis yöntemlerinin başında ise anjiyo geliyor.

Uzun yıllardır başarıyla uygulanan anjiyo bugün kasıktan ve el bileğinden olmak üzere farklı şekillerde uygulanabiliyor.

Koroner kalp hastalığı nedir?

Kalbe kan ve oksijen sağlayan ince damarların artarak daralmasına koroner arter hastalığı denir. Genellikle yağlı bir maddenin oluşturduğu plaklar (ateroskleroz) nedeniyle oluşuyor. Koroner arterler daraldıkça, kalbe giden kan gittikçe azalıyor, hatta kesilebiliyor. Bu hastalık göğüs ağrısı, nefes darlığı, kalp krizi gibi belirtilere sebep oluyor. Koroner arter hastalığı veya aterosklerotik kalp hastalığı gibi isimler de alıyor. Koroner kalp hastalığı, erkeklerde 35 yaşın üzerinde kadınlarda ise 45 yaşlarından sonra meydana gelen bir sorun. Ani olarak ortaya çıkabildiği gibi ön belirtilerini de gösterebiliyor.

İstatistikler, Türkiye’de en sık görülen ölüm sebebinin koroner kalp hastalığı olduğunu gösteriyor. 40 yaşından sonra koroner kalp hastalığı saptanma olasılığı erkeklerde yüzde 49 iken bu oran kadınlarda yüzde 32’ler seviyesinde gözleniyor. Kadınların yaşla birlikte kalp hastalığı riski de artıyor. Koroner kalp hastalığı gelişme riskini arttıran pek çok faktör bulunuyor. Bu faktörlerden bir kısmı düzeltilebilen faktörler olduğu için bir anlamda kalp hastalığından korunmak da mümkün olabiliyor.

Risk grubu

Koroner kalp hastalığı riski;

• Ailede koroner kalp hastalığı olanlarda

(özellikle 50 yaşından önce)

• Erkeklerde

• Yaşı ilerleyen kişilerde

• Sigara kullananlarda

• Yüksek tansiyon hastalarında

• Şeker hastalarında

• Yüksek kolesterol hastalarında

(özellikle yüksek LDL seviyesi ve düşük HDL seviyesi)

• Fiziksel aktivitesi az olan kişilerde

• Kilolu insanlarda

• Menopoz dönemindeki kadınlarda

daha fazladır.

Semptomları neler?

En önemli belirtisi, birdenbire, merdiven çıkarken göğüs ortasında görülen yaygın ağrı. Bu ağrı sadece göğüs ortasında kalabildiği gibi; boyuna, sol kola veya iki kola vurabiliyor. Ağrı, dinlenmekle birlikte 5-10 dakika içinde geçebiliyor. Ağrı geçtikten sonra hasta normal fiziksel aktivitelerine devam ediyor. Hastanın önemsiz gibi gördüğü bu ağrı, hekim için çok önemli. Çünkü birçok hasta, geriye dönük sorgulama yapıldığında, böyle bir ağrı yaşadığını ancak önemsemediğini söylüyor.

Koroner anjiyografi ne ve neden yapılıyor?

Kalp damarlarını en detaylı ve en doğru olarak görüntülemenin yolu halen koroner anjiyografi. EKG, ekokardiyografi, stres testi, talyum myokard perfüzyon sintigrafisi, MR ve multislice tomografik anjiyo gibi çeşitli incelemelerde kalp damar darlığı görülüyor veya şüpheleniliyorsa koroner anjiyografi ile doğrulamak zorunlu oluyor. Koroner anjiyografi çekimlerinin incelenmesinden sonra koroner darlıklar için nasıl bir tedavi yapılacağına karar veriliyor.

Anjiyo riskli bir işlem mi?

Koroner anjiyografi, seneler içerisinde meydana gelen teknolojik gelişmelerle neredeyse risk içermeyen bir inceleme şekli haline geldi. Gelişmiş merkezlerde, yaygın disseksiyon, infarktüs, böbrek yetmezliği, ciddi ritim bozuklukları, embolizasyon gibi büyük komplikasyon riski yüzde 0.1’in altında seyrediyor. İlaç alerjisi, giriş damarında kanamaya bağlı komplikasyonlar, lokal disseksiyon, iyi huylu ritim bozuklukları gibi daha küçük komplikasyonlar ise yüzde iki ve altındaki oranlarda görülüyor.

Bu işlem nasıl yapılıyor?

Koroner anjiyografi donanımlı özel laboratuvarlarda deneyimli ekip ve deneyimli kardiyologlar tarafından yapılmalı. Bu işlem kol veya kasık damarı kullanılarak yapılıyor. Damara ince bir kateter yerleştiriliyor ve bu kateterin içerisinden daha ince kateterler geçirilerek kalp damarlarının ağzına ulaşılıyor. Bu kateterlerden verilen boya (opak madde) sayesinde kalp damarlarının (koroner damarlar) içi dolduruluyor ve görüntüler hareketli olarak kayıt ediliyor. İşlem 10-20 dakikada tamamlanıyor.

Hastanın işlem öncesinde nelere dikkat etmesi gerekiyor?

İşlem öncesinde hekiminiz size ayrıntılı bilgi vermeli. Anjiyo kararından önce hekim tarafından muayene yapılıyor. Hekimin gerekli gördüğü kan testleri ve radyolojik testler yapıldıktan sonra anjiyografi uygulanıyor. Kasık veya kol bölgesi seçimine göre tıraş ve temizlik yapılıyor. Sterilizasyon sağlandıktan sonra lokal anestezik maddeler ile giriş bölgesi uyuşturuluyor. İşlem sırasında ağrı duyulmuyor, sadece boya maddesinin enjeksiyonu sırasında bir defalık ve 10-15 saniye süre ile tüm vücuda yayılan bir sıcaklık oluşuyor. İşlem bittikten sonra eğer balon ve stent uygulaması gerekmiyorsa kişi odasına alınıyor.

İşlemden sonra, işlem sırasında seçilen yönteme ve giriş yerinde kanamayı engellemek için yapılacak işleme göre 2 ila 6 saat arasında hastanede gözlem gerekiyor. Kişi hastaneden çıktıktan sonra normal yaşantısına hemen geri dönebiliyor.

Sonuçlar Nasıl Değerlendiriliyor?

İşlem sırasında yapılan kayıtlar hekim tarafından değerlendiriliyor ve hastanın ne tip bir tedaviye ihtiyacı olduğu belirleniyor. Genelde kadınlarda biraz daha fazla olmak üzere bir merkezde yapılan koroner anjiyografilerin yüzde 10-18’i normal bulunuyor. Yani kabaca beş anjiyo kararı verilen kişinin biri sağlıklı olarak teşhis ediliyor. Hastalık bulunan bireylerin ise büyük bölümünde ilaç tedavisi ve/veya balon ve stent gibi girişimsel tedavi uygulanıyor. Koroner anjiyografi bittikten sonra eğer girişimsel kardiyoloji metotları ile damar darlıklarını tedavi etmeye karar verilmişse işleme devam edilmesi doğru oluyor. Böylece ikinci bir hazırlık safhası ve tekrar damar zedelenmesi ile hastane yatışının uzaması engellenmiş oluyor.